معافیت از سربازی در عهد باستان
قرار است گشتاسپ، شاه ایران با ارجاسب شاه خیونان درگیر جنگ شود.
انگیزه جنگ مذهبی است. یعنی گشتاسپ زرتشتی شده است و ارجاسب خوشش نیامده و میگوید یا از دین زرتشت برگرد و در عوض از ما خراج بگیر، یا سر دین زرتشت بمان تا بیاییم و دمار از روزگارت درآوریم. گشتاسپ هم راه دوم را انتخاب میکند و شروع میکند به سربازگیری.
آن وقتها از ارتش منظم و حرفهای خبری نبوده و شاه برای هر جنگ سربازگیری میکرده و سربازها بعد از جنگ میرفتهاند سر خانه و زندگیشان تا جنگ بعدی. گشتاسب برای سربازگیری به برادرش فرمان میدهد که :« بر بالای قلهها و کوههای بلند آتش روشن کن. کشور را آگاه کن و پیکها را آگاه کن که بجز موبدان که آب و آتش بهرام را ستایش میکنند و حفظ میکنند، از ده ساله تا هشتاد ساله هیچ مردی در خانهی خود نماند …»
خلاصه که انگار معافیت طلاب و روحانیون از خدمت زیر پرچم، سابقهی باستانی دارد!
شرح جنگ گشتاسپ و ارجاسب در متنی پهلوی به نام «یادگار زریران» آمده است. «زریر» نام برادر گشتاسپ است که در همین جنگ کشته میشود. گشتاسپ یکی از شخصیتهای شاهنامه هم هست: شاه حامی زرتشت و پدر اسفندیار رویینتن. توی همین جنگ هم آخر سر اسفندیار کار را یکسره میکند.